در تحلیل تکنیکال، بیشتر اندیکاتورها سه نوع سیگنال معاملاتی را نشان می‌دهند. این سه نوع با عناوین عبور از یک خط سیگنال اصلی، واگرایی اندیکاتور و عبور از خط مرکزی شناخته می‌شوند. در این میان واگرایی زمانی مشاهده می‌شود که شاخص و قیمت یک دارایی در جهت مخالف هم قرار می‌گیرند. از بین این سه سیگنال، قطعا واگرایی برای معامله‌گر تازه کار پیچیده‌ترین است. اگر در این زمینه اطلاعات کمی دارید با ما همراه باشید تا انواع واگرایی در تحلیل تکنیکال را با هم بررسی کنیم.

واگرایی چیست؟

در تحلیل تکنیکال، واگرایی زمانی اتفاق می‌افتد که یک اندیکاتور مومنتوم، مانند برخی از نوسانگرها، شروع به حرکت در جهت مخالف نسبت به قیمت کند. این پدیده تضعیف حرکت قیمت را نشان می‌دهد و نشانه عقب‌نشینی احتمالی یا حتی تغییر روندهای مشخص شده در معاملات هم خواهد بود. شاخص‌های مورد استفاده برای معاملات واگرایی RSI و MACD هستند.

بیشتر بخوانید: اندیکاتور در فارکس چیست؟

همچنین ما با سه نوع واگرایی روبرو هستیم.

• معمولی (در حالت‌های مثبت و منفی)
• زمانی (در وضعیت‌های هوشمند و معمولی)
• مخفی (در حالت‌های مثبت و منفی)

در این میان واگرایی منفی زمانی مشاهده خواهد شد که قیمت یک سهام در روند صعودی باشد و یک شاخص اصلی (مانند قدرت نسبی (RSI)، میانگین متحرک واگرایی همگرایی (MACD) و یا نرخ تغییر قیمت (ROC) رو به پایین حرکت کند. ما در بخش‌های بعدی بررسی انواع واگرایی در تحلیل تکنیکال این مهم را بیشتر تشریح خواهیم کرد.

اما بد نیست برای شروع آشنایی با این اصطلاحات بدانید واگرایی مثبت هم زمانی رخ می‌دهد که قیمت در یک روند نزولی قرار می‌گیرد؛ اما یک اندیکاتور شروع به افزایش می‌کند. این موارد معمولا نشانه‌های قابل اعتمادی هستند که به ما ثابت می‌کنند ممکن است قیمت یک دارایی به حالت معکوس درآید. پیشنهاد می‌کنیم برای آشنایی بیشتر با مفاهیمی از این دست مقاله «اصطلاحات معامله گری» را هم دنبال کنید.

با وجود این معرفی کوتاه احتمال می‌دهیم که درک واگرایی کمی دشوار باشد؛ اما باید بدانید که این امر می‌تواند به سودآورترین معاملات منجر شود، زیرا به معامله‌گران کمک می‌کند تغییرات واقعی در قیمت‌ها را تشخیص داده و در زمان مناسب به آن واکنش نشان دهند. این مدل تحلیل تکنیکال نشان می‌دهد که قیمت‌ها در حال تغییر هستند و وقت آن است که یک معامله‌گر باهوش، گزینه‌های مناسب خود را در نظر داشته باشد.

کاربرد واگرایی در تحلیل تکنیکال چیست؟

برای درک بهتر کارکرد انواع واگرایی در تحلیل تکنیکال باید بگوییم واگرایی‌ها یا صعودی یا نزولی هستند و بر اساس قدرت خود طبقه بندی می‌شوند. همچنین به یاد داشته باشید که معامله‌گران از واگرایی برای ارزیابی حرکت‌های صعودی و یا نزولی قیمت دارایی خود استفاده می‌کنند. همچنین با چنین ابزاری ارزیابی احتمال برگشت قیمت هم آسان می‌شود.

برای نمونه، معامله‌گر می‌تواند شاخص‌هایی مانند نرخ تغییر قیمت (ROC) را روی نمودار قیمت رسم کند. وقتی سهام در حال افزایش بود و به اوج‌های جدید رسید، ROC در حال رسیدن به بهترین وضعیت خود است. اما در مقابل وقتی سهام رو به رشد است و ROC شروع به پایین آمدن می‌کند، ما با یک هشدار روبرو هستیم.

این هشدار نشان می‌دهد که ممکن است قیمت‌ها کاهش داشته باشند. این مسئله همان واگرایی منفی است که در ادامه مبحث انواع واگرایی در تحلیل تکنیکال آن را بیشتر تشریح می‌کنیم. اما چیزی که باید در از این بررسی به یاد بسپارید این است که در این وضعیت معامله‌گر می‌تواند تعیین کند می‌خواهد از موقعیت خارج شود یا در صورت شروع کاهش قیمت، یک توقف ضرر را در نظر می‌گیرد.

یک نکته مهم برای استفاده از انواع واگرایی در تحلیل تکنیکال

به یاد داشته باشید مشکل زمانی پیش می‌آید که عدم تمرکز و تصمیم گیری به موقع مانع انجام یک تجارت سودآور ‌شود. شما باید بر اساس آنچه واگرایی قیمت نشان می‌دهد، اقدام صحیح را در زمان مناسب انجام دهید، نه آنچه فکر می‌کنید ممکن است در آینده رخ دهد و سودی داشته باشد. برای درک بهتر این مسئله می‌توانید از «پادکست 6 اشتباه متداول معامله گری» استفاده کنید.

آشنایی با انواع واگرایی در تحلیل تکنیکال

حالا وقت آن رسیده است که انواع واگرایی در تحلیل تکنیکال را با هم بررسی کنیم تا هرچه را که تاکنون در مورد آن صحبت شده، به صورت مدون تبیین کنیم. اگر آشنایی با این اصطلاحات برای شما دشوار است نگران نباشید؛ زیرا در آینده نه چندان دور می‌توانید تمامی این نکات را به صورت عملی استفاده کرده و هر کدام را بهتر درک کنید. به هر جال یادگیری تحلیل تکنیکال به زمان مناسب خود نیاز دارد.

1. واگرایی معمولی (در حالت‌های مثبت و منفی)

Normal divergence ‌یا همان واگرایی معمولی زمان بررسی می‌شود که با رفتار متضاد میان اندیکاتور و نمودار قیمتی روبرو شده باشیم. این مورد را در انتهای یک روند مشاهده خواهیم کرد. با شناسایی این نوع واگرایی می‌توانید تغییر جهت روند و عملکردی شبیه به الگوی بازگشتی را به خوبی در نظر داشته باشید. واگرایی نرمال با توجه به روند خود و پیش‌بینی که به ما می‌دهد، دارای دو نوع مجزا است:

واگرایی معمولی منفی (RD-)

این نمونه از انواع واگرایی در تحلیل تکنیکال، در میان دو سقف قیمت رخ می‌دهد آن هم زمانی که ما در انتهای یک روند صعودی قرار داریم. به این معنی که در نمودار قیمت سقف جدیدی بالاتر از سقف قبلی تشکیل شده است. البته اندیکاتور نمی‌تواند این مورد را تشخیص دهد. در این وضعیت است که واگرایی معمولی به صورت منفی رخ می‌دهد. فراموش نکنید که احتمالا پس از چنین اتفاق نزولی شدن بازار را شاهد هستیم. ‌‌واگرایی منفی نشان می‌دهد که قدرت فروشندگان زیاد و در مقابل قدرت خریداران تضعیف شده است. در نتیجه آینده مطلوبی برای سهم پیش‌بینی نمی‌شود.

واگرایی معمولی مثبت (RD+)

برخلاف نمونه قبلی، ‌واگرایی معمولی به صورت مثبت در انتهای یک روند نزولی قابل مشاهده است و در میان دو کف قیمتی رخ خواهد داد. به این معنی که قیمت در نمودار، جایگاهی پایین‌تر از مقدار قبل از خود را نشان می‌دهد. اما این مورد را هم اندیکاتور نمی‌تواند تشخیص‌ دهد. واگرایی RD+ نشان می‌دهد که  قدرت خریداران زیاد شده، اما فروشندگان با تضعیف قدرت روبرو هستند. پس از تشخیص این مورد از انواع واگرایی در تحلیل تکنیکال منتظر رشد قیمتی برای سهام مورد بررسی خواهیم بود.

2. واگرایی زمانی

از نام‌گذاری این نوع واگرایی مشخص است که باید تضاد رفتاری بین قیمت و زمان را مورد توجه قرار دهیم. در اصل رفتار اندیکاتور مورد نظر نبوده و مدت زمان اصلاح روند در رأس امور قرار دارد. واگرایی زمانی را هم به دو دسته معمولی و ‌هوشمند تقسیم‌ می‌کنیم.

واگرایی زمانی معمولی

ویژگی مهم این نوع از انواع واگرایی در تحلیل تکنیکال این است که تعداد کندل‌های فاز اصلاح، بیشتر از تعداد کندل‌های روند (گام) قبل است. همچنین میل به چرخش و بازگشت روند در بازار وجود ندارد. در نتیجه پیش بینی به صورت ادامه روند (حرکت) قبلی در نظر گرفته می‌شود.

واگرایی زمانی هوشمند

در این نوع واگرایی تعداد کندل‌های فاز اصلاح، کمتر از تعداد کندل‌های روند (گام) قبل است. در نتیجه میزان درصد اصلاح زمانی بیشتر از درصد اصلاح قیمت است. در این وضعیت هم ادامه روند (حرکت) قبلی را در نظر می‌گیریم.

3. واگرایی مخفی

این نوع از واگرایی زمانی رخ می‌دهد که قیمت در حال اصلاح است و ما به ادامه اصلاح نیاز داریم. در واقع برخلاف ‌واگرایی معمولی که در ابتدای بخش از آن یاد شد، واگرایی مخفی در روند نزولی خود با قله‌ها و در روند صعودی با دره‌ها شناسایی می‌شود. به یاد بسپارید که میان انواع واگرایی در تحلیل تکنیکال، ‌واگرایی نوع معمولی در انتهای یک روند نزولی یا حتی صعودی رخ می‌دهد تا بازگشت روند را نمایان کند. همچنین واگرایی نرمال در فاکتورهایی مانند محل تشکیل و البته پیش‌بینی هم نسبت به ‌واگرایی مخفی تفاوت‌هایی دارد. اما این نوع را هم می‌توانیم با نشانه‌های مثبت و منفی در نظر بگیریم.

واگرایی مخفی مثبت (HD-)

زمانی که اندیکاتور کفی پایین‌تر از کف قبلی خود باشد (در انتهای یک روند صعودی)، این نوع واگرایی را مشاهده خواهیم کرد. در واقع می‌بینیم که نمودار قیمتی سهام ما کفی بالاتر از کف قبلی خود تشکیل داده است. این وضعیت نشان می‌دهد که با ‌‌واگرایی مخفی مثبت روبرو هستیم و احتمالا قیمت به روند صعودی خود ادامه خواهد داد. همچنین این نوع از ‌واگرایی غالبا در ابتدای یک کانال صعودی رخ می‌دهد.

واگرایی مخفی منفی (HD-)

در نقطه مقابل با واگرایی مخفی منفی روبرو هستیم. در این مورد از انواع واگرایی در تحلیل تکنیکال که در انتهای یک روند نزولی دیده می‌شود، کاهش قیمت ادامه خواهد داشت. حتی می‌توانیم انتظار داشته باشیم که این نوع از واگرایی در ابتدای یک کانال نزولی هم مشاهده شود. برای شناسایی ‌‌واگرایی مخفی در نوع منفی، باید تشکیل سقف‌ها در روند نزولی را مورد بررسی قرار دهیم. به این معنی که وقتی در اندیکاتور سقفی بالاتر از کف قبلی تشکیل شده، اما در همان بازه زمانی و در نمودار قیمت سهام، سقفی پایین‌تر از کف قبلی خود قرار گرفته است، واگرایی مخفی منفی را شاهد هستیم.

نکات پایه‌ای برای استفاده از انواع واگرایی در تحلیل تکنیکال

در نظر داشته باشید که انواع واگرایی در تحلیل تکنیکال توسط معامله‌گران زمانی مورد توجه قرار می‌گیرند که آنها در تلاش برای تعیین روند پیش روی خود هستند. یک معامله‌گر حرفه‌ای با این داده‌ها تشخیص می‌دهد که آیا روند ضعیف‌تر می‌شود یا با معکوس شدن روند یا ادامه این گام مواجه خواهند شد.

در نظر داشته باشید وقتی که نمودار با سرعت‌ بالا و البته بدون ‌واگرایی به طرف سطوح حمایت و مقاومت حرکت می‌کند، احتمالا با شکست سطوح مواجه خواهیم بود. اگر شکست سطح مقاومت و حمایت به طور هم‌زمان با تشکیل واگرایی مشاهده شود، ما با شکست فریب‌دهنده یا Fake روبرو هستیم. در نتیجه برگشت به سطح شکسته ‌شده را هم تجربه خواهیم کرد.

هر حرکتی نشانه انواع واگرایی در تحلیل تکنیکال نیست

به خاطر بسپارید هر زمانی که تغییری در روند رخ می‌دهد، واگرایی به وجود نیامد است. وجود ‌واگرایی هشداری برای پیش‌بینی بهتر تغییر روند است، نه نشانه‌ای برای ایده آل بودن آن. همچنین انواع واگرایی در تحلیل تکنیکال، علت تغییر یا ادامه روند ما نیستند. این‌ها به عنوان ابزاری برای شناسایی آن روند در نظر گرفته می‌شوند. در نتیجه تشخیص هر کدام از واگرایی‌ها حکم یک نوع هشدار را دارد تا ما بتوانیم تصمیم‌گیری بهتری برای خرید و فروش سهام داشته باشیم.

نکته: ضروری است که از ابزارهای دیگر هم برای اطمینان از خرید و فروش به موقع استفاده شود.

در بررسی انواع واگرایی در تحلیل تکنیکال، مراقب شیب و قیمت‌ها باشید

پیشنهاد می‌شود که برای بررسی انواع واگرایی در تحلیل تکنیکال، نوسانات قیمت و نشانگر را در تراز عمودی نگه دارید. اوج یا پایین‌هایی که در نشانگر شناسایی می‌کنید باید آن‌هایی باشند که به‌ طور عمودی با اوج یا پایین‌ترین قیمت همخوانی دارند. تراز عمودی را با بالا و پایین‌های نوسانی قیمت و اندیکاتور حفظ کنید.

در نهایت مهم است که شیب‌ها را تماشا کنید؛ زیرا واگرایی فقط در صورتی رخ می‌دهد که شیب خط اتصال بالا/پایین نشانگر با شیب بالا/پایین قیمت متفاوت باشد. توجه داشته باشید که شیب باید یکی باشد؛ یا صعودی (بالایی)، یا نزولی (سقوط) و یا مسطح.

جمع بندی

در این مقاله سعی کردیم شما را با انواع واگرایی در تحلیل تکنیکال آشنا کنیم. همان طور که ذکر شد واگرایی‌ها نشان می‌دهند که ممکن است به زودی یک حرکت مثبت یا منفی روی قیمت سهام اتفاق بیفتد. واگرایی مثبت (صعودی) نشان می‌دهد که قیمت‌ها به زودی افزایش می‌یابند. در حالی واگرایی منفی (نزولی) نشان می‌دهد که ممکن است قیمت‌ها به زودی کاهش یابند.

چنانچه در بررسی این ابزارها سؤالی در ذهن دارید و یا می‌خواهید با دیگر نکات مهم در امر معامله‌گری و ارزهای دیجیتال آشنا شوید، می‌توانید نگاهی به دوره‌های آموزشی بهزاد شامی داشته باشید. ما با طراحی‌های دوره‌های متفاوت کنار شما هستیم تا مسیر موفقیت خود را به خوبی طی کنید. شرکت در این دوره‌ها می‌تواند شما را چند گام جلوتر از آن‌جایی که هستید، ببرد.

با بهره‌گیری از مطالب ارائه شده در سایت آکادمی شامی، می توانید همه اطلاعات لازم برای شروع و حرفه ای شدن در حوزه معامله گری را به دست بیاورید. پیشنهاد ما به شما استفاده از دوره رایگان آموزش معامله گری کربن است. البته اگر نیاز به مشاوره دارید مشاوران آکادمی شامی آماده ارائه خدمات و مشاوره رایگان به شما هستند. برای درخواست مشاوره، فرم زیر را پر کنید.