سیاست‌های اقتصادی توسط بانک‌های مرکزی و دولت‌های مختلف اتخاذ می‌شوند که هدف همه آن‌ها دستیابی به تورم کمتر و شرایط اقتصادی بهتر است. معمولاً پس از یک بحران اقتصادی، بانک مرکزی اقدام به تزریق پول به بازار از طریق خرید اوراق قرضه، کاهش نرخ بهره و مالیات می‌کند. این شرایط همگی به پویایی اقتصاد و بهبود تولید کمک می‌کنند، اما ادامه این شرایط می‌تواند پایه پولی را رشد داده و به تورم منجر بشود.
تیپرینگ از سیاست‌هایی است که معمولاً پس از سیاست‌های محرک و انبساطی ایجاد می‌شود. در ادامه دقیق‌تر در مورد جزئیات این سیاست اقتصادی و تاثیری که بازارهای مختلف می‌گذارد، بیشتر صحبت می‌کنیم.
تیپرینگ چیست؟
تیپرینگ از نظر لغوی به معنای کاهش و یا کم کردن است که کاملاً مرتبط با نقشی است که در اقتصاد دارد. بحران اقتصادی از اتفاقاتی است که در سال‌های اخیر کشورهای زیادی با آن مواجه شده‌اند. کاهش میزان تولید می‌تواند اقتصاد را وارد یک دوره رکود کند. برای مقابله با چنین شرایطی، نیاز به تزریق نقدینگی به بازار است.
سیاست‌های انبساطی با استفاده از اهرم‌هایی مانند کاهش نرخ بهره و یا خرید اوراق قرضه که تحت عنوان سیاست تسهیل کمی شناخته می‌شود، به رکود موجود در بازار پایان می‌دهند. اما این ورود جریان نقدینگی می‌تواند به ایجاد تقاضای کاذب و بالا رفتن میزان تورم کمک کند. پس معمولاً پس از یک دوره اتخاذ تصمیمات محرک اقتصاد، نیاز به تجدید نظر در این سیاست‌ها است.
معمولاً بانک مرکزی در پایان یک دوره محرک اقتصادی، اقدام به کاهش در خرید اوراق و یا بالاتر بودن نرخ بهره می‌کند به شکلی که پس از مدتی میزان تزریق پول به بازار به صفر برسد. مجموعه این اقدامات به نام tapering شناخته می‌شود. روند ورود پول به بازار اگر به شکل ادامه‌دار انجام بشود، خود می‌تواند تورم‌های فزآینده‌ای ایجاد کند که در آن قیمت تمام دارایی‌ها حباب خواهند داشت. پس معمولاً بانک مرکزی آمریکا یا همان فدرال رزرو پس از بازگشت اقتصاد به شرایط نرمال، به صورت تدریجی اقدام به کاهش خرید دارایی می‌کند.
بیشتر بخوانید: نرخ بهره در فارکس
تغییرات یکباره می‌تواند تاثیرات مخربی برای اقتصاد داشته باشد و منجر به رکود دوباره در بازار بشود، به همین دلیل تغییرات تدریجی انجام می‌شود. انتظار می‌رود که در این برنامه تدریجی میزان خرید اوراق و ورود پول به بازار به صفر برسد، اما در عمل تاکنون چنین اتفاقی پس از یک برنامه محرک اقتصادی عملی نشده است.
تیپرینگ چگونه بر بازارهای مالی تأثیر می‌گذارد؟
بازارهای مالی تا حد زیادی نسبت به تصمیمات اقتصادی حساس هستند و به همین دلیل سرمایه‌گذاران به دقت آن‌ها را دنبال می‌کنند. تیپرینگ از جمله اقداماتی است که می‌تواند فعالیت بازارهای مالی را تحت تأثیر قرار دارد. میزان واکنش بازار به این سیاست تا حد زیادی وابسته به این است که آیا تغییرات به صورت ناگهانی انجام شده است یا تدریجی. معمولاً به دنبال انتشار ناگهانی خبر اصلاح سیاست‌های انبساطی، بازار دچار نوسانات شدیدی می‌شود. در اکثر موارد، سرمایه‌گذاران بازارهای مالی، واکنش‌های افراطی نسبت به این موضوع خواهند داشت.
این موضوع می‌تواند باعث محتاط‌تر شدن بانک‌های مرکزی برای اعلام و اجرای این سیاست اقتصادی بشود تا منافع فعالان بازارهای مالی به خطر نیافتد. واکنش بازارهای مالی به کاهش خرید دارایی و افزایش نرخ بهره منفی خواهد بود، این در حالی است که بازار اوراق قرضه با تقاضای مناسبی مواجه خواهد شد.
کاهش عرضه پول می‌تواند منجر به کاهش سرمایه‌گذاری در بازارهای مالی بشود و این موضوع شاید یکی از مهم‌ترین دلایل واکنش منفی فعالان در این بازار باشد. این واکنش گاهی بسیار شدید خواهد بود که باعث می‌شود تا سیاست گذاران برنامه کاهش عرضه پول را لغو و یا حتی معکوس کنند.
البته همیشه واکنش بازار به اتخاذ سیاست‌های تیپرینگ شدید نخواهد بود. برای مثال در سال ۲۰۱۳ و به دنبال اعلام فدرال رزرو برای کاهش خرید دارایی، شاخص‌های بزرگ سهام در آمریکا مانند داو جونز و S&P 500 با افت موقتی مواجه شدند و در پایان سال رشد ۷ تا ۱۰ درصدی را تجربه کردند. بنابراین هر چند که انتظار افزایش نوسانات و واکنش منفی از سوی بازارهای مالی وجود دارد، اما این واکنش همیشه با شدت نخواهد بود.
البته تا کنون سابقه اجرای کامل تیپرینگ به شکل صفر شدن خرید دارایی و یا حتی معکوس شدن آن وجود نداشته و این موضوع بیشتر به صورت تئوری باقی مانده است. پس پیش‌بینی واکنش بازارهای مالی به اجرای این سیاست، کمی سخت است.
ارتباط بحران اقتصادی با تیپرینگ
بحران اقتصادی شرایطی است که در آن میزان تولید و فعالیت‌های اقتصادی دچار رکود می‌شوند که این موضوع می‌تواند پیامدهایی مانند رشد میزان بیکاری و کاهش قدرت خرید مردم را به دنبال داشته باشد. احتمالاً بیشتر شما با چنین مفهومی آشنا هستید چرا که در سال‌های گذشته اقتصاد کشورهای زیادی با این مشکل مواجه شده‌اند. کرونا خود یکی از دلایل مهم برای ضربه به رشد اقتصادی و کسب و کارهای مختلف در سال‌های اخیر بوده است. اما این رکود می‌تواند زیان‌های زیادی برای یک کشور داشته باشد. پس سیاست‌گذاران مالی یعنی بانک‌های مرکزی اقدام به اجرای تصمیمات مناسب می‌کنند.
در چنین شرایطی عرضه پول به بازار می‌تواند به فعالیت‌های اقتصادی رونق ببخشد و مشکل بیکاری و کمبود درآمد مردم را حل کند. مجموعه این اقدامات تحت عنوان سیاست‌های انبساطی شناخته می‌شوند. به دنبال افزایش عرضه پول، قدرت خرید مردم تقویت می‌شود اما این موضوع می‌تواند ارزش پول را کاهش بدهد. تقویت قدرت خرید مردم، تقاضا برای خرید کالا و سایر دارایی‌ها را افزایش می‌دهد که همین موضوع می‌تواند منجر به ایجاد تورم و حباب در قیمت‌ها بشود. پس سیاست‌های انبساطی نمی‌توانند برای مدت‌های طولانی ادامه پیدا کنند.
معمولاً پس از بهبود شرایط اقتصادی، سیاست‌های انبساطی به شکل تدریجی در بازار کاهش پیدا می‌کنند تا اثرات تورمی مشکلات حادتری ایجاد نکنند. این اقدامات تحت عنوان تیپرینگ شناخته می‌شوند که پس از دوره‌های تحریک اقتصادی، استفاده می‌شوند. البته اجرای سیاست جمع‌آوری پول از بازار و کاهش خرید دارایی با سختی‌های زیادی همراه است و به همین دلیل به جز چندین نمونه، تجربه موفق دیگری مشاهده نشده است که همین تجربه‌ها هم به مدت کمی تدوام داشته‌اند و پس از آن دوباره بانک‌های مرکزی به سیاست‌های انبساطی روی آورده‌اند.
تفاوت سیاست اقتصادی با تیپرینگ
سیاست‌های اقتصادی به منظور بهبود شرایط و کمک به رشد تولید اجرا می‌شوند. سیاست‌های انبساطی همان طور که اشاره شد به دنبال افزایش نقدینگی در بازار است در حالی که سیاست‌های انقباضی در شرایط تورمی به دنبال کاهش نقدینگی و کنترل شرایط است. تیپرینگ هم از نظر مفهوم، شباهت‌های زیادی به سیاست انقباضی دارد و هر دو به نوعی به دنبال کاهش پول در گردش و نقدینگی هستند. اما تفاوت‌هایی هم وجود دارد که این دو مفهوم را از هم متمایز کند. در سیاست انبساطی، برنامه تسهیل کمی انجام خواهد شد تا بتواند تأمین مالی را ساده‌تر کند.
برگشت از برنامه تسهیل کمی تحت عنوان تیپرینگ (tapering) شناخته می‌شود. این برنامه می‌تواند به همراه سیاست انبساطی به شکل محدود و یا پس از آن انجام بشود. در حالی که سیاست انقباضی، بیشتر بر مشکل کردن تأمین مالی و کنترل نرخ تورم تمرکز می‌کند.
نمونه‌ای از تیپرینگ
نمونه‌های زیادی از تیپرینگ در اقتصاد کشورهای مختلف و به خصوص آمریکا دیده می‌شود. در بحران مالی سال 2008-2007، فدرال رزرو اقدام به اتخاد سیاست‌های بزرگ تسهیل کمی در بازار گرفت که در این سیاست، خرید اوراق عرضه در حجم بالا و اقدامات مناسب دیگر صورت گرفت. این اقدامات باعث رشد ترازنامه به رقم 4.5 تریلیون دلار شد. اما در سال 2013 و به دنبال بازگشت اقتصاد به شرایط نرمال، فدرال رزرو تصمیم به کاهش خرید اوراق به صورت ماهانه کرد که این سیاست تا اکتبر سال 2014 هم ادامه پیدا کرد.
نمونه دیگری از اجرای سیاست تیپرینگ (tapering) به دوران پس از کرونا مربوط می‌شود. در مارس 2020 و به دنبال همه‌گیری کرونا در جهان و رکود شدید اقتصادی، فدرال رزرو یک برنامه تسهیل کمی بزرگ را اجرا کرد که به دنبال آن 700 میلیارد دلار خرید دارایی به بازار تزریق شد و همچنین برنامه دیگری برای خرید 80 میلیارد دلار اوراق خزانه و 40 میلیارد دیگر اوراق انجام شد. اما در دسامبر سال 2021 به دنبال افزایش هزینه‌های زندگی، فدرال رزرو اقدام به کاهش خرید دارایی و اجرای سیاست تیپرینگ در بازار کرد.
در سال 2022 هم بانک مرکزی آمریکا تصمیم به اصلاح ترازنامه 9 میلیارد دلاری خود کرد که به دنبال آن اعطای وام با بهره کم و خرید اوراق بهادار به سطح پایین‌تری کاهش پیدا کرد. بر همین اساس خرید ماهانه دارایی از رقم 120 میلیارد دلار در ماه به رقم 105 میلیارد دلار در ماه کاهش پیدا کرد. در واکنش به بالا رفتن تورم و به منظور کنترل رشد اقتصادی، میزان کاهش ماهانه در عرض دو هفته دو برابر شد.
نتیجه‌گیری
تصمیمات بانک‌های مرکزی و به خصوص فدرال رزرو آمریکا می‌تواند بر بازارهای مالی تأثیر زیادی داشته باشد، به همین دلیل به دقت توسط سرمایه‌گذاران دنبال می‌شود. تیپرینگ از دسته سیاست‌های اقتصادی است که پس از یک دوره رکود اقتصادی و به دنبال اتخاد تصمیمات انبساطی انجام می‌شود. در این شیوه بانک مرکزی تلاش می‌کند تا پول وارد شده به بازار را جمع‌آوری کرده و به این شکل از ایجاد تورم جلوگیری کند. این موضوع می‌تواند باعث سرمایه‌گذاری کمتر و خروج سرمایه از بازارهای مالی بشود.
سؤالات متداول
1. tapering چه تاثیری بر بازارهای مالی خواهد گذاشت؟
از آن جایی که در این سیاست میزان سرمایه‌گذاران کاهش پیدا می‌کند، معمولاً انتظار می‌رود که تأثیر منفی بر بازارهای مالی داشته باشد.
2. تیپرینگ چه نقشی در میزان تورم دارد؟
انجام طولانی مدت سیاست‌های انبساطی، می‌تواند عرضه پول و تقاضا را در بازار تقویت کند. اما tapering این رشد را محدود کرده و از ایجاد تورم جلوگیری می‌کند.
3. tapering چه مفهومی در اقتصاد دارد؟
کاهش خرید اوراق، افزایش نرخ بهره و اقدامات دیگری که پس از یک دوره سیاست انبساطی انجام می‌شود،tapering نام دارد.
4. tapering چگونه انجام می‌شود؟
بانک مرکزی به مرور خرید اوراق را کاهش داده و حتی در صورت نیاز تأمین مالی را با افزایش نرخ بهره سخت‌تر می‌کند، پس نقدینگی در گردش بازار جمع‌آوری می‌شود.
با بهره‌گیری از مطالب ارائه شده در سایت آکادمی شامی، می‌توانید همه اطلاعات لازم برای شروع و حرفه‌ای شدن در حوزه معامله‌گری را به دست بیاورید. پیشنهاد ما به شما استفاده از دوره رایگان آموزش معامله گری کربن است. همچنین اگر نیاز به مشاوره دارید مشاوران آکادمی شامی آماده ارائه خدمات و مشاوره رایگان به شما هستند. برای درخواست مشاوره لطفا فرم زیر را پر کنید تا در اسرع وقت با شما تماس گرفته شود.
