شورت اسکوییز چیست؟ چگونه و چه زمانی اتفاق می افتد؟

موضوع شورت اسکوییز (Short Squeeze) در بازارهای مالی و ارزهای دیجیتال مسئله‌ای مهم و جذاب است. این پدیده، گاهی تحولات مهمی را در روند قیمت دارایی‌ها ایجاد می‌کند و برای سرمایه‌گذاران به چالش‌های جدی مبدل می‌شود. با توجه به اهمیت آن، در این مقاله قصد داریم به بررسی چگونگی و زمانبندی رخداد «شورت اسکوییز» بپردازیم.

از تعریف این مفهوم و چگونگی رخ دادن و تشخیص آن گرفته تا بررسی نقش آن بازار کریپتوکارنسی و شناسایی ریسک‌های مرتبط و ارائه استراتژی‌های معاملاتی، همگی جنبه‌های مرتبط با Short Squeeze هستن که در این مقاله مورد بررسی قرار می‌گیرند.

شورت اسکوییز چیست؟

شورت اسکوییز (Short Squeeze) یا فشار فروش استقراضی، برای توصیف پدیده‌ای در بازارهای مالی استفاده می‌شود که در آن افزایش شدید قیمت یک دارایی، معامله‌گرانی که قبلاً روی آن دارایی Short گرفته بودند را مجبور می‌کند پوزیشن‌های خود را ببندند. به بیان دیگر، فشار خرید قوی، این فروشندگان را از بازارSqueeze  می‌کند.

شورت اسکوییز اغلب خود را تغذیه می‌کند، به این معنی که قیمت معاملاتی دارایی را بالا و بالاتر می‌برد و فروشندگان بیشتری را مجبور می‌کند تا پوزیشن‌های خود را ببندند. از آنجایی که معامله‌گرانی که قبلاً دارایی را فروخته‌اند باید برای پوشش زیان خود دست به خرید دارایی بزنند، بسته شدن معاملات فروش آن‌ها و باز کردن پوزیشن‌های خرید، فشار خرید بیشتری را به بازار می‌افزاید و در نتیجه باعث افزایش قیمت دارایی می‌شود.

شورت اسکوییزها در مقابل شکست‌های قیمت (Breakouts)

فشار فروش استقراضی و شکست، هر دو حرکات صعودی قوی در قیمت یک دارایی هستند. با این حال، زیربنای آنچه که در این دو رخ می‌دهد، بسیار متفاوت است.

در یک Short Squeeze، حرکت صعودی یک دارایی، توسط دو گروه به وجود می‌آید: فروشندگانی که دارایی را برای خروج از پوزیشن فروش خود خریداری می‌کنند و همچنین معامله‌گرانی که به امید صعود قیمت، سهام را خریداری کرده بودند. نهایتا هم در یک نقطه، شورت اسکوییزها اغلب به یک نقطه اوج ختم شده و پس از آن، قیمت به سطحی نزدیک یا کمی بالاتر از سطحی که Short Squeeze شروع شده است، کاهش می‌یابد و ریزش می‌کند.

در یک شکست، قیمت سهام بالاتر از ناحیه مقاومت حرکت می‌کند و سپس به سطح قیمتی بالاتر و پایدارتری می‌رود. شکست‌ها معمولاً توسط حجم بالایی از معاملات صعودی قوی پشتیبانی می‌شوند و معمولا خرید سهام توسط فروشندگان علت شکل‌گیری آن‌ها نیست. شکست‌ها ممکن است به اوج قیمت رسیده و بعد از آن ریزش کنند، اما نمودار قیمت معمولاً پس از شکست، باز هم بالاتر از خط مقاومت قبلی باقی می‌ماند.

شورت اسکوییز چگونه رخ می‌دهد؟

فشار فروش استقراضی زمانی اتفاق می‌افتد که شاهد یک افزایش ناگهانی در فشار خرید باشیم. در این راستا، موضوعی که باعث می‌شود ما Short Squeeze را یک رویداد با نوسان بالا به حساب بیاوریم، هجوم ناگهانی افراد برای جبران کردن پوزیشن‌های فروش خود است که شامل فعال شدن دستورات Stop loss بسیاری در یک سطح قیمتی مشخص است و در عین حال، همزمان بسیاری از فروشندگان نیز خودشان اقدام به بستن پوزیشن‌های معاملاتی خود می‌کنند.

بیشتر بخوانید: استاپ لاس یا حد ضرر چیست؟

هر بازاری که قابلیت فروش استقراضی (Short Selling) را داشته باشد، مستعد وقوع Short Squeeze هم خواهد بود. البته عدم وجود امکان فروش استقراضی هم می‌تواند باعث ایجاد حباب‌های بزرگ در قیمت شود. در واقع، شاید Short Selling به علت اینکه بازار را مستعد فشار فروش استقراضی می‌کند خوب نباشد، اما از طرفی هم وجود آن لازم است.

برخی از تریدرهای حرفه‌ای هم به دنبال فرصت‌های احتمالی وقوع Short Squeeze هستند تا پیش از وقوع، پوزیشن لانگ بگیرند و از افزایش سریع قیمت، سود خود را بدست بیاورند. به بیان ساده این رویکرد شامل انباشت پوزیشن‌های معاملاتی، پیش از رخ دادن Short Squeeze و فروش با قیمتی بیشتر است.

شورت اسکوییز در بازار ارزهای دیجیتال

در حالی که شورت اسکوییزها معمولاً با بازار سهام مرتبط هستند، اما ممکن است در بازار ارزهای دیجیتال نیز رخ دهند. مانند بازار سهام، سرمایه‌گذاران می‌توانند در صورتی که انتظار کاهش قیمت را داشته باشند، روی یک ارز دیجیتال شورت بگیرند. اگر قیمت رمزارز به‌طور غیرمنتظره‌ای افزایش یابد، ممکن است شورت سلرها پوزیشن‌های فروش خود را لغو و اقدام به باز کردن پوزیشن‌های خرید کنند، اقدامی که به‌طور بالقوه منجر به یک Short Squeeze می‌شود.

با این حال، توجه به این نکته مهم است که بازار ارزهای دیجیتال، بازاری پرنوسان است و می‌تواند تحت تأثیر طیف گسترده‌ای از عوامل قرار گیرد و آن را به محیطی تبدیل می‌کند که هم شورت سلرها و هم Holders، پیش از اقدام به معامله و سرمایه‌گذاری، باید موارد بسیار زیادی را در نظر بگیرند و سپس اقدام به خرج کردن سرمایه خود کنند.

چگونه شورت اسکوییز را تشخیص دهیم؟

سوالی که به وجود می‌آید این است که چگونه می‌توان یک Short Squeeze را تشخیص داد و از آن به موقع و در جای درست استفاده کرد؟ خب، در پاسخ به این سوال باید گفت که راه‌های مختلفی وجود دارد که معامله‌گران می‌توانند Short Squeeze را در تشخیص دهند و در ادامه، تعدادی از این راه‌ها را آورده‌ایم:

1. بهره فروش استقراضی (Short Interest) را بررسی کنید

یک سهام باید Short Interest بالایی داشته باشد تا بتواند یک فشار فروش استقراضی را تجربه کند. به بیانی ساده، Short Interest، تعداد کل سهام شورت شده به نسبت کل سهام موجود بر حسب درصد است. بهترین راه برای شناسایی نامزدهای Short Squeeze، نگاه کردن به تعداد سهام شورت شده نسبت به میانگین حجم معاملات روزانه یک سهم است که به این نسبت، نسبت Days to cover هم می‌گویند. سهامی با نسبت Days to cover معادل با 5 یا بیشتر ممکن است مستعد فشار فروش استقراضی باشد.

Days to cover = short interest (number of shorted shares) ÷ average daily volume

2. شناوری (Float) را بررسی کنید

سهام شناور به بخشی از سهام یک شرکت گفته می‌شود که در اختیار سهامداران خُرد قرار دارد، یعنی سهامدارانی که احتمالا با نیتی کوتاه‌مدت سهام خود را نگه داشته‌اند. سهامی با سطح شناوری پایین بیشتر در معرض Short Squeeze قرار دارد.

سهم‌هایی که شناوری پایینی دارند، درصد کمتری از کل سهم‌های یک شرکت را در اختیار دارند، بنابراین میزان خرید و فروش عمومی هم در آن‌ها کمتر خواهد بود و فروشندگان، معمولاً کار سخت‌تری را برای پوشش پوزیشن‌های فروش خود خواهند داشت. سهامی با شناوری پایین نیز معمولاً نسبت به سهامی با شناوری بالا، نوسان بیشتری دارد که این عامل هم می‌تواند به ایجاد شورت اسکوییز کمک کند.

3. به دنبال نوسان باشید

نوسانات غیرمعمول و بالا می‌تواند نشآن‌های از وقوع یک فشار فروش استقراضی باشد. نوسانات بیشتر ممکن است به این دلیل باشند که شورت سلرها (Short Sellers) با عجله شروع به خروج از پوزیشن‌های خود کرده‌اند. در صورتی که شورت سلرها ببینند که یک سهم نسبت Days to cover بالایی دارد، احتمال Short Squeeze بیشتر هم می‌شود.

4. به دنبال کاتالیزورها باشید

معامله‌گران باید به این موضوع فکر کنند که چرا قیمت سهام در حال حرکت است. اگر یک کاتالیزور قانونی، مانند گزارش سود مثبت یا هرگونه اخباری مثبت وجود داشته باشد، ممکن است به جای شورت اسکوییز، یک دلیل محکم دیگر پشت حرکت صعودی شدید قیمت باشد.

از سوی دیگر، یک کاتالیزور صعودی می‌تواند جرقه‌ای برای یک Short Squeeze باشد. برای فهم بهتر، تصور کنید که شورت سلرها توقع داشتند که کمپانی خبر بدی را اعلام کند و گزارش‌هایی منفی را ارائه دهد، اما بر خلاف انتظار آن‌ها، گزارش‌هایی مثبت عرضه می‌شود، در این شرایط، شورت سلرها به سمت خروج از پوزیشن می‌روند و باعث ایجاد Squeeze می‌شوند.

5. روند را بررسی کنید

شورت اسکوییزها می‌تواند در طول روند صعودی یا نزولی اتفاق بیفتند. با این حال، فشردگی (Squeeze) در یک روند نزولی کمتر اتفاق می‌افتد، زیرا احتمال مارجین کال شدن شورت سلرها کمتر خواهد بود، چرا که ممکن است پیش از افزایش یافتن قیمت، حد سود پوزیشن‌های فروش آن‌ها برآورده شده و معامله شورت سلرها با سود بسته شود.

همچنین اگر سهامی در میانِ روند نزولیِ طولانی‌مدتی قرار گیرد، فروشندگانی که هنوز به حد سود خود نرسیده‌اند، انگیزه کمتری برای خروج از پوزیشن‌های خود دارند و ترجیح می‌دهند به بازار و پیش‌بینی قبلی خودشان اعتماد کنند و پوزیشن را نگه دارند تا حد سود آن‌ها برآورده شود.

گفته می‌شود که اگر سهام پس از یک روند نزولی بلندمدت شروع به فشرده شدن کند، ممکن است یک Short Squeeze رخ دهد. شورت سلرهایی که قبلاً به پوزیشن‌های فروش خود اعتماد داشتند، حالا ممکن است تمایل داشته باشند که اقدام به خرید سهام کنند تا از فشار فروش استقراضی در امان بمانند.

استراتژی معامله با شورت اسکوییز

با توجه به ماهیت غیرقابل پیش‌بینی و پیچیدگی‌هایی که دارد، ارائه یک استراتژی منظم و کاملا دقیق برای بهره بردن از فشار فروش استقراضی، تقریبا غیرممکن است. با این حال، می‌توانیم برخی از اصول کلی در مورد استراتژی معاملاتی مناسب را روشن کنیم.

از آنجایی که Short Squeeze مستلزم وجود و حضور تعداد معینی از شورت سلرهایی است که موقعیت‌های خود را پوشش دهند، فرض می‌کنیم اکثر سهام‌هایی که دچار شورت اسکوییز شده‌اند، Short interest بالایی دارند (به این معنی که روی بخش بزرگی از سهام شناور آزاد، شورت گرفته شده است) دارند و یا این که حداقل دارای Short interest ratio بالایی هستند. به عنوان مثال، اگر سهامی دارای 500 میلیون سهم باشد و 50 میلیون آن برای فروش استقراضی به وام داده شود، به این معنی است که نسبت بهره فروش استقراضی (Short interest ratio) برابر با 10 درصد است.

حال آیا این نسبت نشان‌دهنده یک Short Squeeze در آینده نزدیک است؟ نه الزاما، ممکن است که این نسبت را داشته باشید اما در Backtest خود، هیچ نشآن‌های مبنی بر یک فشار فروش استقراضی نبینید. ما به دنبال سهامی با نسبت بهره فروش استقراضی بالا بودیم، اما در کل این استراتژی برای بلندمدت ضعیف است و ممکن است که به هیچ وجه جوابگو نباشد.

واقعیت این است که: سهام‌هایی با Short interest بالا در مقایسه با سهام‌هایی با Short interest پایین، عملکرد بسیار ضعیفی دارند و اعتبار و عملکرد مناسبی ندارند، بنابراین ما معتقدیم که شورت اسکوییز ارزش آن را ندارد که به دنبال یک استراتژی مجزا و کامل برای آن باشیم.

متضاد شورت اسکوییز چیست؟

حالات گوناگونی مانند فشار خرید استقراضی (Long Squeeze) و شورت کاورینگ (Short Covering) داریم که مفاهیمی متضاد فشار فروش استقراضی دارند.

در شورت کاورینگ، تریدرها برای پوشش ریسک پوزیشن Short Squeeze خود، دارایی مورد نظر را خریداری می‌کنند. مثلا یک معامله‌گر روی 100 سهم و در قیمت 50 دلار پوزیشن شورت باز می‌کند. چنان‌چه قیمت کمتر از 50 دلار شود، این معامله‌گر سود می‌برد. مثلا اگر قیمت به 40 دلار برسد، معامله‌گر به‌ازای هر سهمی که خریداری کرده است، 10 دلار سود می‌کند. حال به جهت اینکه فرد ریسک معامله خود را پوشش دهد،‌ 100 سهم از همان دارایی را در قیمت 40 دلار خریداری می‌کند و به این کار Short Covering می‌گویند.

حالت دیگر، Long Squeeze نام دارد که چندان هم رایج نیست. این حالت را در ادامه بررسی می‌کنیم:

فشار خرید استقراضی یا لانگ اسکوییز، هنگامی رخ می‌دهد که کاهش ناگهانی ارزش یک سهام یا دارایی، باعث فروش بیشتر آن شود. در یک لانگ اسکوییز، دارندگان سهام، مجبور می‌شوند سهام خود را بفروشند و تا از وقوع ضرر بیشتر جلوگیری کنند.

فشار خرید استقراضی هنگامی رخ می‌دهد که خود فروش، باعث افزایش فروش بیشتر شده و در ادامه، این سیکل ادامه پیدا می‌کند و قیمت کمتر و کمتر می‌شود. فشار خرید استقراضی در دارایی‌‌هایی که افزایش زیاد قیمت را تجربه کرده و حجم بالایی داشته‌اند، رخ می‌دهد. همچنین دارایی‌هایی که نقدینگی و سطح شناوری کمی دارند، بیشتر مستعد این پدیده هستند.

ریسک‌های مرتبط با شورت اسکوییز

پیش‌بینی شورت سلرها، به علت وقوع اتفاقاتی مثل همین Short Squeeze، همیشه هم درست از آب در نمی‌آید، زیرا کل استراتژی آن‌ها به سقوط ارزش یک سهام خاص بستگی دارد. بزرگترین موفقیت شورت سلرها، در بازار مسکن سال 2008 بود، جایی که عده‌ای از افراد فروپاشی بازار را پیش‌بینی کردند و برای کسب سود، پوزیشن‌های فروش را باز کردند (اگر به این موضوع علاقه دارید می‌توانید فیلم سینمایی Big Short را ببینید).

با این حال، در بسیاری از موارد، شورت سلرها ممکن است متوجه شوند که استراتژی آن‌ها طبق برنامه پیش نمی‌رود و پوزیشن فروش باید بسته شود تا ضرر معاملات به حداقل برسد. به عنوان مثال، اگر سرمایه‌گذار X ببیند که سهام گوگل دو ماه قبل از مهلت خرید به 120 دلار رسیده است، مطمئناً از ترس افزایش قیمت، جهت کاهش ضرر خود، پوزیشن فروش را می‌بندد. در برخی موارد، این افزایش قیمت به علت فشار فروش استقراضی رخ می‌دهد. بنابراین، Short Squeeze همان‌طور که می‌تواند عده‌ای را ثروتمند کند، می‌تواند باعث ضرر و زیان عده‌ای دیگر هم بشود.

نمونه‌هایی از شورت اسکوییز

ما درباره پدیده Short Squeeze بسیار صحبت کردیم و از اهیمت و نقش آن گفتیم. اما آیا در بازارهای بزرگ مالی، ما تاکنون با این پدیده در سطح کلان مواجه شده‌ایم؟ پاسخ مثبت است، در طول دو دهه گذشته چندین فشار فروش استقراضی قابل توجه اتفاق افتاده است که سه مورد برجسته آن‌ها شامل سهام فولکس واگن، گیم استاپ و تسلا است. بیایید این موارد را با هم مرور کنیم:

1. فولکس واگن (2008)

افزایش قیمت در بازار فولکس واگن فولکس واگن سال 2008، شاید شدیدترین Short Squeeze تا به امروز بوده باشد. فولکس واگن برای مدت کوتاهی به با ارزش‌ترین شرکت جهان تبدیل شد، زیرا قیمت سهام آن از 210 یورو به تقریباً 1000 یورو افزایش یافت. بر اساس برخی برآوردها، ضرر شورت سلرها بالغ بر 30 میلیارد دلار بوده است. ورود پورشه به بازار با خرید بیش از 70 درصد از سهام فولکس واگن و پخش این خبر، باعث Short Covering گسترده‌ای شد.

2. گیم استاپ (2021)

در سال 2021،  شرکت معروف خرده‌فروشی بازی‌های ویدیویی، یعنی GameStop مرکز یک شورت اسکوییز تاریخی بود. سهام GameStop از حدود 20 دلار به بالاترین حد روزانه 483 دلار افزایش یافت. علت؟ علت این که در میانه جنون خریدی که توسط نظرات تعدادی از کاربران در Reddit WallStreetBets تقویت شده بود، شورت سلرها تلاش کردند تا پوزیشن‌های خود را ببندند و از سوی دیگر اقدام به خرید کنند.

GameStop، همراه با سایر سهام‌هایی که در آن زمان روی آن‌ها Short گرفته شده بود، به عنوان میم سهام (Short Stocks) در نظر گرفته می‌شدند و سرمایه‌گذاران از تصاویر مضحک و خنده‌دار برای توصیف آنچه در حال رخ دادن بود، استفاده می‌کردند. در نتیجه این حادثه، ملوین کپیتال و سایر صندوق‌های تامینی، متحمل ضرر چند میلیارد دلاری شدند.

علاوه بر این، شرکت‌های کارگزاری مجبور شدند برای کاهش فشار خرید، خرید سهام GameStop را متوقف کنند. این اقدام به‌طور گسترده‌ای مورد استقبال قرار نگرفت و منجر به تحقیقاتی توسط کنگره برای تجزیه و تحلیل این حادثه شد.

3. تسلا (2020)

در حالی که این مورد از سایر موارد Short Squeeze تدریجی‌تر اتفاق افتاد، اما قیمت سهام تسلا از سال 2019 به بیش از 15 برابر رسیده است که بخشی از آن ناشی از بسته‌شدن مکرر پوزیشن‌های شورت است. سهام این شرکت تنها در سال 2020 بیش از 700 درصد افزایش یافت، زیرا شورت سلرها در نهایت از نظرخود مبنی بر این که شرکت توانایی عملی کردن وعده‌هایش را ندارد، روی برگرداندند.

تسلا به انتظارات خود مبنی بر تبدیل شدن به یک نیروی مسلط در بازار خودروهای برقی عمل کرد. عملکرد مثبت کسب‌وکار در نهایت به نفع کسانی بود که پوزیشن‌های Long داشتند، زیرا بازار موفقیت تسلا را پذیرفت و بیشتر بی‌اعتباری‌ها و شک و تردیدهایی که پیش از این موضوع درباره آن وجود داشت، از بین رفت.

جمع‌بندی

در این مقاله، به بررسی یکی از پدیده‌های کلیدی در بازارهای مالی، یعنی شورت اسکوییز پرداختیم و اهمیت آن را برای سرمایه‌گذاران و معامله‌گران را به وضوح بیان کردیم. این پدیده، با وجود اینکه ممکن است فرصت‌های سودآوری فراهم کند، اما همواره به همراه خود ریسک‌هایی نیز می‌آورد که لازم است سرمایه‌گذاران با آگاهی کامل از موقعیت‌های بازاری و استراتژی‌های مناسب، به آن‌ها واکنش نشان دهند.

با توجه به تحلیل‌ها و راهکارهای ارائه شده در این مقاله، سرمایه‌گذاران می‌توانند با استفاده از استراتژی‌های مناسب و شناخت دقیق از Short Squeeze، از فرصت‌های موجود در بازار بهره‌مند شوند و همچنین از ریسک‌های آن دوری کنند. امیدواریم که این مقاله، بهبود عمده‌ای در عملکرد و عملیات سرمایه‌گذاری شما داشته باشد و چنانچه که برای شما مفید بود، لطفا آن را با دوستان خود به اشتراک بگذارید.

سوالات متداول

1. شورت اسکوییز چگونه اتفاق می افتد؟

Short Squeeze زمانی اتفاق می‌افتد که سهام Short شده، به جای کاهش، افزایش سریع قیمت را تجربه کند. اخبار یا رویدادهای مثبت غیرمنتظره باعث افزایش قیمت سهام می‌شوند و شورت سلرها را مجبور به خرید مجدد سهام برای پوشش پوزیشن‌های خود می‌کنند که باعث افزایش بیشتر قیمت می‌شود.

2. چه نمونه‌های تاریخی از Short Squeeze وجود دارد؟

فشار فروش استقراضی GameStop در اوایل سال 2021 یکی از مثال‌ها است. سرمایه‌گذاران خرده‌فروشی که از طریق زیرمجموعه WallStreetBets هماهنگ شده بودند، باعث شدند سهام از 17 دلار به اوج 483 دلار در عرض یک ماه افزایش یابد، پدیده‌ای که منجر به زیان قابل‌توجهی برای صندوق‌های تامینی شد که به روی سهام این شرکت Short گرفته بودند.

3. چه کسی از یک Short Squeeze سود می برد؟

در نهایت، سرمایه‌گذاران یا خریدارانی که سهام را Hold کرده بودند یا روی آن پوزیشن Long گرفته بودند، می‌توانند از اثرات کوتاه‌مدت و افزایش آنی قیمت سهام بهره‌مند شوند.

4. آیا Short Squeeze غیرقانونی است؟

اگرچه این فشار فروش استقراضی ممکن است به طور طبیعی در بازار سهام رخ دهد، کمیسیون بورس و اوراق بهادار ایالات متحده (SEC) اظهار می‌کند که سوء استفاده از شیوه‌های Short Squeeze غیرقانونی است. علاوه بر این، استفاده از پدیده برای دستکاری قیمت سهام ممنوع است.

با بهره‌گیری از مطالب ارائه شده در سایت آکادمی شامی، می‌توانید همه اطلاعات لازم برای شروع و حرفه‌ای شدن در حوزه معامله‌گری را به دست بیاورید. پیشنهاد ما به شما استفاده از آموزش معامله‌گری کربن است. همچنین اگر نیاز به مشاوره دارید مشاوران آکادمی شامی آماده ارائه خدمات و مشاوره رایگان به شما هستند. برای درخواست مشاوره لطفا فرم زیر را پر کنید تا در اسرع وقت با شما تماس گرفته شود.